PEMBELAJARAN KITAB ARAB-MELAYU DI ACEH BESAR SEBAGAI PROSES TRANSFER ILMU AGAMA ISLAM DAN UPAYA MENJAGA BUDAYA

Teuku Zulkhairi

Abstract


This article discusses about Arabic-Malay books that were written by scholars in the past and are still a source of Islamic learning in the midst of Acehnese society today. Many books that read Arabic-Malay were born during the Samudera Pasai Kingdom and the Kingdom of Aceh Darussalam. The Arabic-Malay books written by scholars at the time were an important heritage of Islamic scientific culture which is still the main reference for Islamic learning of Muslim societies today. Then what is the actual process of learning Arabic-Malay books today which takes place informally through study assemblies that are held independently by the community ?. What methods and books are used and what are the main objectives of learning this Arabic-Malay book in the midst of society? This question is what I am trying to answer in this article.


Keywords


Kitab Arab-Melayu; Budaya; Penyebaran Islam

Full Text:

PDF

References


al-Attas, Syed Muhammad Naquib. 1990. Islam dalam Sejarah dan Kebudayaan Melayu, Petaling Jaya: Angkatan Belia Islam Malaysia (ABIM).

Alfian, Teuku Haji Ibrahim. 2003. Proses Perkembangan Bahasa Jawi di Samudera Pasai (Aceh Utara) Menjadi Bahasa Nasional Indonesia, dalam buku Warisan Budaya Melayu Aceh, editor: Darwis A. Soelaiman, Banda Aceh: PUSMA.

Basyir, Damanhuri. 2019. Kemasyhuran Syekh Abdurrauf As-Singkili, Banda Aceh: Ar-Raniry Press kerjasama dengan Zawiyah Nahjun Najah.

Bathuhthah, Ibnu. 1322 H. Tuḥfah an-Nazhāir fī Gharaih al-Amsar (Rihlal Ibni Bathuthah, Kairo: Al-Mathba’ah al-Khairiyah.

Daud, Teungku Muhammad Kalam. 2005. Qaidah Penulisan Arab – Melayu, Banda Aceh.

Erawadi. 2011. Tradisi, Wacana dan Dinamika Intelektual Islam Aceh Abad XVIII dan XIX, Jakarta: Puslitbang Lektur Keagamaan Kemenag RI.

Gazali. 1992. Dunia Sastera Melayu Lama, Prosa dan Puisi, Kuala Lumpur: Fajar Bakti.

Hamka. 1997. Sejarah Umat Islam, (edisi baru), Singapura: Pustaka Nasional.

Hasjmy, A. 2003. Warisan Budaya Melayu Aceh, editor: Darwis A. Soelaiman, PUSMA: Banda Aceh.

Hasjmy, A. 1977. Sumbangan Kesusastraan Aceh dalam Membina Kesusastraan Indonesia, Jakarta: Bulan Bintang.

Hasyim, Umur. 1983. Sunan Muria, Antara Fakta dan Lagenda, Kudus: Penerbit Tawang Alun.

Hermansyah, 2014. Kesultanan Pasai Pencentus Aksara Jawi, Jurnal Bimantara, PNRI Jakarta, Vol. 5. No.2:26

Holil, Oman Fathurrahman dan Munawar (Peny), 2007. Katatalog Naskah Ali Hasjmy Aceh, Tokyo dan Jakarta: C-DATS-PPIM UIN Jakarta.

Ibrahim, Husaini. 2007. Awal Mula Islam Masuk ke Aceh, Banda Aceh: Multivision.

Iskandar, Teuku. 1996. Kesusastraan Melayu Klasik Sepanjang Abad, Jakarta: Penerbit Libra.

Kurdi, Muliadi. 2013. Syaikh Nuruddin Ar-Raniry, Ulama Aceh Penyanggah Paham Wujudiah, Banda Aceh: Penerbit Naskah Aceh.

Masyhur. 2018. Tulisan Jawi Sebagai Warisan Intelektual Islam Melayu Dan Peranannya Dalam Kajian Keagamaan Di Nusantara, Jurnal Kebudayaan dan Sastra Islam, Tamaddun: Vol. XVIII No. 2:94

Mohamed, Noriah. 1999. Sejarah Sosiolinguistik Bahasa Melayu Lama, Pulau Pinang: Penerbit Universiti Sains Malaysia.

Mohammad Redzuan Othman. 2005. Islam dan Masyarakat Melayu, Peranan dan pengaruh Timur Tengah, Kuala Lumpur: Pustaka Universiti Malaya.

Muda, Pocut Haslinda. 2011. Silsilah Raja Raja Islam di Aceh, Jakarta: Yayasan Tun Sri Lanang.

Muhammad, Taqiyuddin. 2011. Daulah Shalihiyyah di Sumatera, Banda Aceh: Center for Information of Samudera Pasai Heritage.

Musa, Hashim Hj. 2015. Peranan Tulisan Jawi dalam Perkembangan Islam di Malaysia, Jurnal Pengajian Melayu, Jilid 16:88-92

Nasyruddin wan Abdullah, Wan dkk, 2014. Intertekstualiti dalam Tarjuman al-Mustafid, Bangi: Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia.

Said, Muhammad. 1981. Aceh Sepanjang Abad, Medan: Percetakan dan Penerbitan Waspada.

Seok, Kang Kyoung. 2015. Perkembangan Tulisan Jawi dalam Masyarakat Melayu, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka Kementerian Pendidikan Malaysia.

Usman, A. Rani dkk. 2009. Budaya Aceh, Banda Aceh: Pemerintah Aceh.

Zaidi Miszuwar. 2017. Implementasi Metode Pembelajaran Teks Jawi Kitab Kuning Di Dayah Latansa Zikrullah Mugan Kecamatan Montasik, Skripsi, Banda Aceh: Fakultas Tarbiyah Universitas Islam Negeri Ar-Raniry.




DOI: http://dx.doi.org/10.22373/jm.v9i2.5514

Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Copyright (c) 2019 Teuku Zulkhairi

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.

      

          

 

  

The Jurnal MUDARRISUNA: Media Kajian Pendidikan Agama Islam (ISSN 2089-5127, e-ISSN 2460-0733) is published by the Center for Research and Community Service (LP2M) Universitas Islam Negeri Ar-Raniry Banda Aceh, Indonesia. Copyright © 2022 Author.

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License