Pre-Marriage Course Based on Religious Moderation in Sadd Al-Żarī'ah Perspective

Ahmad Muhtadi Anshor, Muhammad Ngizzul Muttaqin

Abstract


This study intends to investigate pre-marital course practices based on religious moderation as an effort to oppose extremism. This is founded on the concept that the family is the smallest institution in a country, so it is very vital to develop a balanced attitude. The Ministry of Religious Affairs as the spearhead of this strategy has its own purpose in fulfilling this policy. One of the goals is how to genuinely avoid mafsadat early on. The concept of averting this mafsadat in the study of ushul fiqh and fiqh (Islamic law) is known as the sadd al-żarī'ah approach. This study is a literature review based on primary data from rules addressing the implementation of pre-marital courses. Meanwhile, secondary data were obtained from studies linked to the issue of this study. The content analysis method is used to derive findings. The findings in this study indicate that a pre-marital course focused on religious moderation as an effort to fight radicalism is a course model that provides training for future married couples to be moderate. Meanwhile, in the sadd al-żarī’ahperspective, a pre-marital course focused on religious moderation is a measure to prevent mafsadat.


Keywords


Pre-Marriage course, religious moderation, radicalism, sadd al-żarī’ah

Full Text:

PDF

References


Journals and Books

Al-Asyqar. Al-Wadih Fi Ushul Al-Fiqh. Mesir: Dar al-Salam, 2007.

Al-Qarafi. Syarh Tanqîh Al Fusul Fi Ikhtisar Al Mahsul Fi Al Usul. Kairo: Dar al-Fikr, 2001.

Al-Qardhawi, Yusuf. Al-Kalimat Fi Al-Wasathiyah Al-Islamiyah Wa Ma’alimaha. Kairo: Dar al-Shuruq, 2011.

Al-Razi, Ahmad Ibnu Faris. Mu’jam Maqayisil Lughah. Kairo: Dar al-’Ilm al-Malayin, 1998.

Al-Salabi, Ali Muhammad. Al-Wasathiyyah Fi Al-Qur’an Al-Karim. Kairo: Maktabah at-Tabi’in, 2001.

Al-Shatibi, Abu Ishaq. Al-Muwafaqot Fi Ushul Al-Syari’ah. Beirut: Dar al-Kutub al-Ilmiyah, 2004.

Al-Zubaidi, Muhammad Murtadha. Taj Al-’Arus Min Jawahir Al-Qamus. Kairo: Dar al-Arabi, 2000.

Arifianto, Alexander R. “Islamic Campus Preaching Organizations in Indonesia: Promoters of Moderation or Radicalism?” Asian Studies Review, (2018).

Az-Zuhaili, Muhammad Wahbah. Moderat dalam Islam. Jakarta: Akbar Media Eka Sarana, 2005.

Bagir, Haidar. Islam Tuhan Islam Manusia: Agama dan Spiritualitas di Zaman Kacau, Bandung: Mizan, 2017.

Bela, Dinda Rosanti Salsa, et.al., “Meta-Analysis at the Root of Terrorism from the Perspective of Islamic Movement in Indonesia.” Al-Ihkam: Jurnal Hukum dan Pranata Sosial 16, no. 2 (2021).

Creswell, John W. Qualitative Inquiry and Research Design, 3rd Ed. Los Angelos: SAGE, 2013.

Departemen Agama RI. Al-Qur’an Tajwid dan Terjemah. Semarang: PT. Karya Toha Putra, 2010.

Departemen Pendidikan dan Kebudayaan. Kamus Besar Bahasa Indonesia. Jakarta: Balai Pustaka, 2005.

Eko, Saputra and Busyro. “Kawin Maupah: An Obligation To Get Married After Talak Tiga In The Tradition of Binjai Village In Pasaman District A Maqasid Al-Shari’ah Review.” QIJIS: Qudus International Journal of Islamic Studies 6, no. 2 (2018).

El-Fadl, Khaled Abou. Selamatkan Islam Dari Muslim Puritan, Terj. Helmi Mustofa. Jakarta: Serambi Ilmu Semesta, 2005.

Fadlan, Muhammad Nida’ & Rangga Eka Saputra. “Islam, Radicalism, Democracy, and Global Trends in Southeast Asia.” Studia Islamika: Indonesian Journal for Islamic Studies 24, no. 3 (2017).

Fauzi, Muhammad Latif. “Actors and Norms in An Islamic Marriage: A Study of Madura Community in Rural Eastern East Java.” Journal of Indonesian Islam 13, no. 02 (2019).

Gumiandari, Septi & Ilman Nafi’a. “The Role of Cirebon Women Ulama In Countering Religious Radicalism.” QIJIS: Qudus International Journal of Islamic Studies 8, no. 1 (2020).

Hakim, Muhammad Lutfi, et.al., “Implementasi, Kendala dan Efektifitas Kursus Pranikah Di KUA Kecamatan Pontianak Tenggara.” Al Istinbath: Jurnal Hukum Islam: Jurnal Hukum Islam 5, no. 2 (2020).

Hakim, Muhammad Lutfi. “Kursus Pra-Nikah: Konsep Dan Implementasinya (Studi Komparatif Antara BP4 KUA Kec. Pontianak Timur Dengan GKKB Jemaat Pontianak).” Al-Maslahah: Jurnal Ilmu Syariah 13, no. 2 (2017).

Hanapi, Mohd. Shukri. “The Wasatiyyah (Moderation) Concept in Islamic Epistemology: A Case Study of Its Implementation in Malaysia.” International Journal of Humanities and Social Science 49, no. 1 (2014).

Harisuddin, M. Noor & Muhammad Choriri. “On The Legal Sanction Against Marriage Registration Violation in Southeast Asia Countries: A Jasser Auda’s Maqasid Al-Shariah Perspective.” Samarah: Jurnal Hukum Keluarga dan Hukum Islam 5, no. 1 (2021).

Harisuddin, M. Noor. “The Formulation of Nusantara Fiqh in Indonesia.” Ijtihad: Jurnal Wacana Hukum Islam dan Kemanusiaan 21, no. 1 (2021).

Harisuddin, M. Noor. “Islam Wa Fiqh Nusantara: Al-Tanafus ‘alá Al-Huwiyah Wa ‘alaqat Al-Sultah Wa Al-Ramz Al-Dini Li Jam‘iyah Nahdlatul Ulama.” Studia Islamika: Indonesian Journal for Islamic Studies 24, no. 3 (2017).

Hariyanto, Erie, et.al., “Sakinah Family Empowerment by Optimizing the Role of BP4 and Parents Mental Revolution Perspective.” Samarah: Jurnal Hukum Keluarga Dan Hukum Islam 5, no. 2 (2021).

Hasan, Muhammad Tholchah. Pendidikan Multikultural Sebagai Opsi Penanggulangan Radikalisme. Malang: UNISMA, 2016.

Hasan, Noorhaidi. “Religious Diversity And Blasphemy Law: Understanding Growing Religious Conflict and Intolerance in Post-Suharto Indonesia.” Al-Jami’ah: Journal of Islamic Studies 55, no. 1 (2017).

Hasyim, Jamaluddin Faisal, et.al., “Pre-Marriage Course In Indonesia and Malaysia In The Prespective af Maslahah and Human Right Theory.” Ahkam: Jurnal Ilmu Syariah 20, no. 1 (2020).

Helmy, Muhammad Irfan, et.al., “The Understanding of Islamic Moderation (Wasatiyyah Al-Islam) and the Hadiths on Inter-Religious Relations in the Javanese Pesantrens.” Indonesian Journal of Islam and Muslim Societies 11, no. 2 (2021).

Hilmy, Masdar. “Whither Indonesia’s Islamic Moderatism: A Reexamination on the Moderate Vision of Muhammadiyah and NU.” Journal of Indonesian Islam 7, no. 1 (2013).

Husna, Ulfatul & Muhammad Thohir. “Religious Moderation as a New Approach to Learning Islamic Religious Education in Schools.” Nadwa : Jurnal Pendidikan Islam 14, no. 1 (2020).

Iskandar, Zakyyah. “Peran Kursus Pra Nikah Dalam Mempersiapkan Pasangan Suami Istri Menuju Keluarga Sakinah.” Al-Ahwal: Jurnal Hukum Keluarga Islam 10, no. 1 (2017).

Ismail, Sanusi, et.al., “Religious Radicalism and Islamic Universities in Aceh: Between Campus, Environment and Family.” Samarah: Jurnal Hukum Keluarga dan Hukum Islam 5, no. 2 (2021).

Kamali, Mohammad Hashim. The Middle Path of Moderation in Islam: The Qur’anic Principle of Wasaṭhiyyah. New York: Oxford University Press, 2005.

Kasjim. “Abuse of Islamic Law and Child Marriage in South-Sulawesi Indonesia.” Al-Jami’ah: Journal of Islamic Studies 54, no. 1 (2016).

Kayadibi, Saim. “The State As An Essential Value (Daruriyyat) of The Maqashid Al-Shari’ah.” Ahkam: Jurnal Ilmu Syariah 19, no. 1 (2019).

Khalaf, Abdul Wahab. Ilm Ushul Fiqh. Jakarta: Al-Majlis al-A’la al-Indunisi li al-Da’wah al-Islamiyah, 2010.

Liebman, Charles S.. “Extremism as a Religious Norm.” Journal for the Scientific Study of Religion 22, no. 1 (1983).

Mietzner, Marcus & Burhanuddin Muhtadi. “Explaining the 2016 Islamist Mobilisation in Indonesia: Religious Intolerance, Militant Groups and the Politics of Accommodation.” Asian Studies Review, 2018.

Muhsin, Ilyya, et.al., “Revolution of Islamic Proselytizing Organization: From Islamism to Moderate.” QIJIS: Qudus International Journal of Islamic Studies 7, no. 1 (2019).

Muttaqin, Muhammad Ngizzul & Iffatin Nur. “Menelusuri Jejak Maqashid Syari’ah dalam Istimbath Hukum Imam Hambali.” Ahkam: Jurnal Hukum Islam 7, no. 1 (2019).

Muttaqin, Muhammad Ngizzul & Nur Fadhilah. “Hak Ijbar Wali Tinjauan Maqashid Syari’ah dan Antropologi Hukum Islam.” De Jure 12, no. 1 (2020).

Naim, Ngainun & Mujamil Qomar. “The Actualization of Liberal Indonesian Multicultural Thought in Developing Community Harmonization.” QIJIS: Qudus International Journal of Islamic Studies 9, no. 1 (2021).

Nasution, Harun. Ensiklopedi Islam: Badan Penasehat Perkawinan, Perselisihan, Dan Penyelesaian Perceraian. Jakarta: Departemen Agama RI, 1993.

Nasution, Khoiruddin & Syamruddin Nasution. “Implementaton of Indonesian Islamic Family Law to Guarantee Children’s Rights.” Al-Jami’ah: Journal of Islamic Studies 59, no. 2 (2021).

Nasution, Khoiruddin. “The Roles of Families in Combating Drugs Uses, Violence and Terrorism.” Samarah: Jurnal Hukum Keluarga Dan Hukum Islam 5, no. 1 (2021).

Nasution, Khoiruddin. “Membangun Keluarga Bahagia (Smart).” Al-Ahwal: Jurnal Hukum Keluarga Islam 1, no. 1 (2008).

Nasution, Khoiruddin. “Peran Kursus Nikah Membangun Keluarga Sejahtera.” Ahkam: Jurnal Ilmu Syariah XV, no. 2 (2015).

Nur, Iffatin & Muhammad Ngizzul Muttaqin. “Reformulating The Concept of Maṣlaḥah: From A Textual Confinement Towards A Logic Determination.” Justicia Islamica Jurnal Kajian Hukum dan Sosial 17, no. 1 (2020).

Nur, Iffatin, et.al., “Embracing Radicalism and Extremism in Indonesia with the Beauty of Islam.” Asian Research Journal of Arts and Social Sciences 10, no. 2 (2020).

Nur, Iffatin, et.al., “Maqāṣid Al-Sharī‘at: The Main Reference and Ethical Spiritual Foundation for the Dynamization Process of Islamic Law.” Ahkam: Jurnal Ilmu Syariah 20, no. 2 (2020).

Nurlaelawati, Euis. “For The Sake of Protecting Religion: Apostasy and Its Judicial Impact on Muslim’s Marital Life in Indonesia.” Journal of Indonesian Islam 10, no. 01 (2016).

Nurlaelawati, Euis. “Modernization, Tradition and Identity: The Kompilasi Hukum Islam and Legal Practice in the Indonesian Religious Courts.” Amsterdam University Press 4 (2010).

Peraturan Direktur Jenderal Bimbingan Masyarakat Islam Nomor DJ.II/542 Tahun 2013 Tentang Pedoman Penyelenggaraan Kursus Pra Nikah.

Qomar, Mujamil. “Islam Nusantara: An Approach To Practice Islam.” Episteme: Jurnal Pengembangan Ilmu Keislaman 14, no. 1 (2019): 183.

Riany, Yulina Eva, et.al., “Understanding the Role of Parenting in Developing Radical Beliefs: Lessons Learned from Indonesia.” Security Journal, 2018.

Shihab, Muhammad Quraish. Membumikan Al-Qur’an: Fungsi Dan Peran Wahyu Dalam Kehidupan Masyarakat. Bandung: Mizan, 1994.

Souza, Felipe. “Book Reviews of The Middle Path of Moderation in Islam: The Qur’ānic Principle of Wasaṭiyyah by Mohammad Hashim Kamali.” Intellectual Discourse 24, no. 1 (2016): 320.

Sudirman, Ramadhita, et.al., “The Family Corner for the Post-COVID 19 Revitalization of Family Function.” Samarah: Jurnal Hukum Keluarga dan Hukum Islam 5, no. 1 (2021).

Sya’ban, Zaky al-Din. Ushul Al-Fiqh Al-Islami. Mesir: Mathba’ah Dar al-Ta’lif, 2003.

Syafei, Zakaria. “Tracing Maqasid Al-Shari’ah in The Fatwas of Indonesian Council of Ulama (MUI).” Journal of Indonesian Islam 11, no. 1 (2017): 105.

Syahnan, Mhd., et.al., “Ulama and Radicalism in Contemporary Indonesia: Response of Al Washliyah’s Ulama on Radicalism.” Ahkam: Jurnal Ilmu Syariah 21, no. 1 (2021).

Tabrani, Mukti. “Maqashid Revitalization in Global Era: Istidlal Study from Text to Context.” Al-Ihkam: Jurnal Hukum dan Pranata Sosial 13, no. 2 (2018).

Umar, Ahmad Rizky Mardhatillah. “A Genealogy of Moderate Islam: Governmentality and Discourses of Islam in Indonesia’s Foreign Policy.” Studia Islamika: Indonesian Journal for Islamic Studies 23, no. 23 (2016).

Zahrah, Abu. Ushul Al-Fiqh. Kairo: Dar al-Arabi, 2005.

Zaidan, Abdul Karim. Al-Wajiz Fi Ushul Al-Fiqh. Al-Dar Arobiyah Littiba’ah. Baghdad: al-Dar Arobiyah Littiba’ah, 2000.

Zed, Mestika. Metode Penelitian Kepustakaan. Jakarta: Yayasan Obor Indonesia, 2007.

Zidni, Ervi Siti Zahroh. “Kemitraan Hubungan Gender dalam Keluarga Sebagai Penangkal Gerakan Radikalisme.” HARKAT: Media Komunikasi Islam Tentang Gender dan Anak 12, no. 2 (2017).

Zidni, Ervi Siti Zahroh. “Kemitraan Keluarga Dalam Menangkal Radikalisme.” Jurnal Studi Al-Qur’an: Membangun Tradisi Berfikir Qur’an 14, no. 1 (2018).

Zuhdi, Muhammad Harfin. “Potential Islamic Radicalism and Terrorism in The Province Of West Nusa Tenggara.” Ahkam: Jurnal Ilmu Syariah 19, no. 1 (2019).

Internet Media

Hidayat, Faiq. “Cegah Radikalisme, Kemenag Beri Materi Moderasi Beragama Di Bimbingan Pranikah.” Detiknews, 22 September, 2019. https://news.detik.com/berita/d-4794892/cegah-radikalisme-kemenag-beri-materi-moderasi-beragama-di-bimbingan-pranikah.

Tim Editor. “KUA Institusi Penting Perkuat Moderasi Beragama.” Republika.Com, 11 Agustus, 2020. https://republika.co.id/berita/dunia-islam/islam-nusantara/qew7uf366/kua-institusi-penting-perkuat-moderasi-beragama

Tim Editor. “Pencegahan Radikalisme Jadi Materi Kursus Pra Nikah.” Kompas.Com, 22 November, 2019. https://nasional.kompas.com/read/2019/11/22/20580891/pencegahan-radikalisme-jadi-materi-bimbingan-pranikah.

Tim Editor. “Pengantin Akan Dapat Bimbingan Moderasi Beragama Di KUA.” Gatra.Com, 12 September, 2019. https://www.gatra.com/detail/news/444001/gaya-hidup/pengantin-akan-dapat-bimbingan-moderasi-beragama-di-kua.




DOI: http://dx.doi.org/10.22373/sjhk.v6i1.9111

Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Copyright (c) 2022 Ahmad Muhtadi Anshor, Muhammad Ngizzul Muttaqin

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.

Samarah: Jurnal Hukum Keluarga dan Hukum Islam has been indexed by:

Samarah: Jurnal Hukum Keluarga dan Hukum Islam
P-ISSN 2549-3132
E-ISSN 2549-3167